Spiegelneuronen

Je ziet een vreemdeling z’n teen stoten en je gezicht vertrekt meteen; je lunchafspraak trekt een vies gezicht bij het nemen van een hap soep en al gauw krijg jij een vervelend gevoel in je maag. Ons vermogen om zo instinctief en vrijwel direct te begrijpen wat andere mensen ervaren, hebben we waarschijnlijk te danken aan een speciale groep zenuwcellen: spiegelneuronen.

Eenzelfde soort beweging kan worden uitgevoerd in verschillende contexten. Iemand kan een beker pakken om uit te drinken, maar iemand kan ook een beker pakken om de tafel op te ruimen. Het blijkt dat bij het zien van dezelfde beweging, maar dan in verschillende omgevingen, je spiegelneuronen in verschillende mate geactiveerd worden. Hierdoor wordt duidelijk dat spiegelneuronen niet alleen de geziene beweging coderen, maar ook de bedoeling van die beweging.

Niet denken maar voelen

Voordat spiegelneuronen werden ontdekt dachten wetenschappers dat we acties van andere mensen konden interpreteren en voorspellen door logisch na te denken. Nu geloven veel wetenschappers echter dat we anderen niet alleen begrijpen door te denken, maar ook door te voelen.

Het lijkt erop dat spiegelneuronen niet alleen andermans bewegingen “nadoen”, maar ook de bedoeling en emotie die erachter zit. Als je iemand het bijvoorbeeld ziet uitschreeuwen van de pijn, zullen jouw spiegelneuronen die geassocieerd zijn met pijn ook gaan vuren. Dit creëert een gevoel dat samengaat met pijn. Je hoeft niet na te denken over wat die persoon bedoelt met zijn pijnkreet maar snapt het zonder moeite.

Gezichtsuitdrukkingen

Het systeem van spiegelneuronen lijkt er ook voor te zorgen dat wij gezichtsuitdrukkingen kunnen begrijpen. Of we nu zelf een bepaalde uitdrukking op ons gezicht hebben of deze bij iemand anders zien, dezelfde hersengebieden worden geactiveerd in beide gevallen. En bij mensen die beter zijn in het interpreteren van gezichtsuitdrukkingen, blijkt het systeem van spiegelneuronen actiever te zijn.

Psychopathie

Psychopaten zijn minder aangedaan door wat andere mensen overkomt. Volgens onderzoek zijn hersengebieden die betrokken zijn bij hun eigen pijnervaring, minder actief als ze zien dat iemand anders pijn heeft. Interessant genoeg worden deze hersengebieden wel actief wanneer de psychopaten worden gevraagd empathie te hebben voor de slachtoffers. Dit suggereert dat hun systeem van spiegelneuronen minder spontaan wordt geactiveerd dan dat van niet-psychopaten, maar dat dit wel kan als ze willen.

Door onderzoek naar spiegelneuronen te doen kunnen wetenschappers de neurologische achtergrond van sociale interacties bestuderen. Deze onderzoeken leiden onder andere tot:

• Nieuwe inzichten in hoe en waarom we empathie voor anderen ontwikkelen.
• Meer kennis over psychopathie en andere hersenaandoeningen die gekarakteriseerd worden door beperkte sociale interacties.
• Nieuwe therapieën om slachtoffers van een beroerte te helpen om verloren bewegingen weer terug te krijgen.

Meer Informatie

De Keysers groep doet onderzoek naar spiegelneuronen.

Lees meer: Keysers, C. (2012). Het empathische brein. Amsterdam: uitgeverij Bert Bakker.

Deze tekst is gebaseerd op een artikel van BrainFacts.org – Society for Neuroscience