Internationale erkenning voor baanbrekend onderzoek naar angst en slapeloosheid

Angststoornissen en chronische slapeloosheid zijn de twee meest voorkomende psychiatrische aandoeningen. Kan hun moeizame behandeling niet beter?

Om angststoornissen en chronische slapeloosheid beter te kunnen behandelen ontbreekt helaas voldoende kennis over onderliggende oorzaken. Daar komt nu verandering in. Een team van onderzoekers van het Nederlands Herseninstituut, de Vrije Universiteit en Amsterdam UMC gaat namelijk de stoornissen gezamenlijk bestuderen en niet apart van elkaar zoals tot nu toe wordt gedaan.

“Als je ziet hoe vaak angst en slapeloosheid gezamenlijk optreden is het eigenlijk raar hoe gescheiden deze stoornissen tot nu toe worden bestudeerd en behandeld”, zegt ‘slaapprofessor’ Eus van Someren. “Er is ook sterke overlap in ervaren klachten. Mensen voelen zich gespannen, gestrest, ‘hyper’. Dat is ook meetbaar in de activiteit van de hersenen en andere organen. Doorbreken van deze ondraaglijke klachten kan beter als we dag en nacht niet kunstmatig scheiden.”

Prestigieuze subsidie

Om een betere behandeling voor elkaar te krijgen maakte de European Research Council (ERC) van de Europese Commissie de uitzonderlijke beslissing om haar meest prestigieuze subsidie, de ‘ERC Advanced Grant’ nu voor de tweede keer toe te kennen aan Van Someren.

Met zijn onderzoeksteam strijdt hij al jaren voor beter behandelen van slapeloosheid en de nare gevolgen die dit kan hebben. Ze maakten Nederland de internationale koploper op het gebied van fundamenteel onderzoek naar slapeloosheid.

Samen met patiënten

Via slaapregister.nl gaat het team op zoek naar onderzoeksdeelnemers die naast hun slechte slaap ook klachten van angst, stress of emotieregulatie hebben. Duizenden mensen kunnen het onderzoek helpen door vragenlijsten in te vullen. Van hen kunnen honderden ook thuis metingen van hun hersenactiviteit voor-, tijdens- en na slaap doen. Ook zullen behandelingen worden uitgeprobeerd, onder andere met vernieuwende medicatie. Van Someren verwacht dat mensen hun angst- en posttraumatische stress-klachten makkelijker onder controle krijgen als ze beter gaan slapen.

Van Someren: “Uit vele gesprekken met patiënten, psychologen, psychiaters, somnologen en onderzoekers merk ik steeds weer hoe moeilijk het blijkbaar is om voorbij vakjes-denken te komen. ‘Van slag zijn’ behelst altijd een heel scala aan dingen die niet lekker lopen, lichamelijk en gevoelsmatig. Voor beter begrip en behandelen moeten het vakjes-denken echt achter ons gaan laten. Ik ben heel blij dat ik dankzij deze subsidie met mijn fantastische team medewerkers flinke stappen kan gaan maken om dat voor elkaar te krijgen.”

European Research Council

De European Research Council (ERC) is onderdeel van de Europese Commissie. De ERC kent beurzen voor baanbrekend onderzoek toe aan een select aantal excellente wetenschappers. Uitzonderlijk is dat Van Someren deze meest prestigieuze subsidie nu voor de twééde keer krijgt. Zijn eerder gehonoreerde project (2015) heeft veel vernieuwende en toepasbare inzichten opgeleverd. Dankzij dat project begrijpen we beter waarom slapeloosheid tot depressie kan leiden en hoe we dat kunnen voorkomen.