Niet alles wat we zien dringt door tot ons bewustzijn

Waarom worden sommige beelden wel bewust waargenomen en andere juist niet? Een team van internationale onderzoekers heeft ontdekt hoe en wanneer een visuele prikkel doordringt tot in het bewustzijn. Deze ontdekking, gepubliceerd op 22 maart 2018 in Science, is van groot belang bij de ontwikkeling van een prothese voor blinde patiënten.

De onderzoeksgroep, onder leiding van Pieter Roelfsema (Nederlands Herseninstituut-KNAW), deed onderzoek naar de verwerking van een moeilijk zichtbare visuele prikkel door specifieke hersengebieden in apen. De prikkel, korte lichtflitsen, werden eerst geregistreerd in de visuele hersenschors, vervolgens werden deze naar de frontale hersenschors doorgestuurd. Hier moesten zij een minimaal activiteitsniveau opwekken om in het bewustzijn door te dringen. Sommigen prikkels bereikten het bewustzijn niet, deze informatie ging verloren door gebrekkige informatieoverdracht tussen zenuwcellen in de visuele hersenschors. Hierdoor werd het minimale activiteitsniveau in de frontale hersenschors niet gehaald en werden de prikkels dus niet opgemerkt. Hetzelfde bleek te gelden wanneer zenuwcellen in de visuele hersenschors met zwakke elektrische stroompjes werden geactiveerd. Pieter Roelfsema: “de prikkels dringen alleen door tot in het bewustzijn, wanneer de geactiveerde zenuwcellen hun activiteit in voldoende mate doorgeven aan hogere hersenschorsgebieden”.

Voorspellen of de prikkel doordringt in het bewustzijn

Het lot van een zwakke stimulus was, nog voor de stimulus verscheen, door de onderzoekers te voorspellen op basis van de hersentoestand. Bij een juiste hersentoestand was de informatieoverdracht beter, hierdoor nam de kans op bewuste waarneming toe. “Deze nieuwe informatie, over hoe en wanneer een stimulus tot het bewustzijn doordringt, brengt ons weer een stap dichterbij de ontwikkeling van een hersenschorsprothese voor blinde patiënten, door middel van elektrische stimulatie van de hersenschors” aldus Pieter Roelfsema.