Ik voel met je mee: hersenen registreren andermans pijn hetzelfde als eigen pijn

Waarom worden we verdrietig als we iemand anders zien huilen? En waarom huiveren we als een vriend in zijn vinger snijdt? Om het antwoord te vinden op deze vragen onderzochten wetenschappers van het Nederlands Herseninstituut de oorsprong van empathie in de hersenen van ratten. Hieruit blijkt dat het waarnemen van andermans pijn dezelfde hersencellen activeert als het ervaren van eigen pijn. Met deze studie zetten de onderzoekers een belangrijke stap als het gaat om meer kennis over psychiatrische aandoeningen waar een gebrek aan empathie aan ten grondslag ligt. De bevindingen zijn gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift Current Biology.   

Het onderzoek wijst uit dat de hersenen ons de pijn van anderen laten delen door dezelfde cellen te activeren die onze eigen pijn veroorzaken. De aanwezigheid van deze cellen, ook wel spiegelneuronen genoemd, was tot dusver nog niet aangetoond in het hersengebied dat betrokken is bij empathie.

Psychopathologische stoornissen

“Wat het meest bijzonder is”, zegt professor Christian Keysers, hoofdonderzoeker van de studie, “is dat nu blijkt dat bij ratten dezelfde hersenregio betrokken is bij empathie als bij mensen. We hadden bij mensen al ontdekt dat de activiteit van dit hersengebied toeneemt als we de pijn van anderen waarnemen. Behalve bij psychopathische criminelen, bij hen is juist een opmerkelijke vermindering van deze activiteit zien.” Aan psychopathologische stoornissen ligt vaak een gebrek aan empathie, het vermogen om mee te voelen met de emoties van anderen, ten grondslag. Doordat dit onderzoek bijdraagt aan de kennis over de mechanismen van empathie, draagt het ook bij aan betere kennis over psychopathologische stoornissen.

Empathie is diepgeworteld

De studie toont ook aan dat empathie diepgeworteld is in onze evolutie. “Uit het onderzoek blijkt dat mensen de fundamentele mechanismen van empathie delen met dieren zoals ratten. Ratten hebben een slechte naam, maar de volgende keer dat je in de verleiding komt om iemand een rat te noemen kan het als een compliment worden opgevat…”

Rat deelt emoties van anderen

De wetenschappers onderzochten het gedrag en de hersenactiviteit van ratten die zagen hoe een andere rat een angststimulus kreeg toegediend. De natuurlijke reactie van ratten in een onaangename situatie is om te ‘bevriezen’ om te voorkomen dat ze opgemerkt worden door roofdieren. De onderzoekers ontdekten dat ratten ook bevroren als ze zagen dat een andere rat werd blootgesteld aan een onaangename situatie. Deze bevinding suggereert dat de observerende rat de emotie van de andere rat deelde. Ook bleek dat de ratten dezelfde hersencellen activeerden bij het observeren van andermans pijn als bij het ervaren van eigen pijn. Wanneer onderzoekers activiteit van deze hersencellen onderdrukten bevroren de ratten niet langer, wat erop wijst erop dat specifiek deze hersencellen betrokken waren bij de empathische reactie.