Pieter Roelfsema genomineerd voor Huibregtsenprijs 2024

Uit 30 voordrachten heeft de jury voor de Huibregtsenprijs 2024 zes onderzoeksprojecten genomineerd, waaronder het project van Pieter Roelfsema. Op de Avond van Wetenschap & Maatschappij, 7 oktober 2024 in de Pieterskerk te Leiden, maakt juryvoorzitter Marileen Dogterom (president KNAW) bekend wie de winnaar is.

Zien zonder tussenkomst van de ogen

Kunstmatige intelligentie heeft de neurowetenschappen in versnelling gebracht. Een grote groep onderzoekers onder leiding van hersenwetenschapper Pieter Roelfsema werkt aan een innovatieve digitale oplossing om blindheid te ‘genezen’. Dit doen zij door het plaatsen van een prothese in de visuele hersenschors, een hersenchip. Met elektrische prikkels worden visuele waarnemingen gegenereerd, zodat een vorm van zicht gecreëerd kan worden door kleine lichtflitsen (fosfenen) die kunnen worden gebruikt om te navigeren, objecten en gezichten te herkennen of zelfs te lezen. Uiteindelijk zouden de inspanningen van Roelfsema zo kunnen bijdragen aan een gedeeltelijk herstel van het gezichtsvermogen voor een deel van de 40 miljoen mensen die lijden aan blindheid wereldwijd.

In de ogen van de jury zal dit indrukwekkende werk later worden gezien als dé doorbraak op weg naar het weer kunnen zien door mensen die tot nu toe blind waren en geen enkele kans op enige verbetering hebben. De jury ziet met bewondering dat het sociaal gedreven werk van Roelfsema enorme belangstelling vanuit het buitenland geniet. Zijn onderzoek heeft een opmerkelijke impact op het vakgebied, en het implanteren van de door zijn groep ontwikkelde visuele prothese staat nu al onder de aandacht van internationale tech-bedrijven. Er liggen zelfs mogelijke toepassingen buiten het visuele systeem in het verschiet.

Huibregtsenprijs

De Huibregtsenprijs is in 2005 ingesteld door het bestuur van Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij en is vernoemd naar de oprichter van de Avond van Wetenschap & Maatschappij, Mickey Huibregtsen. De prijs gaat naar een recent onderzoeksproject dat wetenschappelijke kwaliteit en vernieuwing combineert met een bijzondere maatschappelijke meerwaarde of outreach. De vakjury is benoemd door het bestuur van de Stichting.

Jaarlijks worden minimaal vier en maximaal zes projecten genomineerd, waarvan er uiteindelijk één wordt bekroond met de Huibregtsenprijs. De prijs wordt traditioneel uitgereikt op de Avond van Wetenschap & Maatschappij en bestaat uit een sculptuur, ‘De Denker’, van beeldend kunstenaar Wil van der Laan, een geldbedrag van € 25.000, geoormerkt voor onderzoeksactiviteiten, en een workshop, aangeboden door het Lorentz Center in Leiden.

De Avond van Wetenschap & Maatschappij