Siclari Groep

Wat gebeurt er met onze geest als we in slaap vallen? En waarom is dit zo verwarrend? Eerst nemen we onze omgeving niet meer waar en reageren we er niet meer op. Vervolgens kunnen we het bewustzijn bijna geheel verliezen, om het later in de vorm van dromen weer terug te krijgen. In dromen beleven we levendige en soms ongeloofwaardige scenario’s die we toch voor waar aannemen. Wat ligt ten grondslag aan deze dramatische veranderingen in bewustzijn en cognitie tijdens de slaap? En hoe creëren de hersenen, zonder enige duidelijke inspanning, een wereld in onze dromen die bijna echt lijkt? Hoewel deze vragen de mensheid al tijden lang fascineren, blijven de mechanismen die ten grondslag liggen aan het ontstaan van dromen nog onduidelijk.

Dromen in verschillende slaapstadia

Lange tijd werd gedacht dat dromen alleen voorkomen tijdens een slaapfase die “rapid eye movement sleep” (REM) werd genoemd. Deze fase is vernoemd naar de snelle oogbewegingen die onder gesloten oogleden plaatsvinden, alsof men een geanimeerde scène observeert. Later ontdekten onderzoekers echter dat bewuste ervaringen zich in elk slaapstadium kunnen voordoen, zelfs in de zogenaamde “diepe” slaap, zij het met verschillende kenmerken. Onderzoekers ontdekten ook dat slaap niet ons hele brein tegelijk beïnvloedt, zoals eerder werd aangenomen, maar lokaal kan voorkomen, wat betekent dat in sommige omstandigheden slaap- en waakpatronen in verschillende hersengebieden naast elkaar kunnen bestaan. Op basis van deze waarnemingen onderzoeken Francesca Siclari en haar collega’s dromen in brede zin, in alle slaapstadia, met technieken waarmee zij hersenactiviteitspatronen met een hoge ruimtelijke resolutie in kaart kunnen brengen.

Hersenactiviteit meten

In het laboratorium worden technieken gebruikt zoals EEG-opnames met hoge dichtheid in combinatie met uitgebreide steekproeven van droomervaringen door middel van opeenvolgende ontwakingspatronen. De Siclari groep steunt ook sterk op klinische observaties die zij doen bij slaapwandelaars en patiënten met zogenaamde REM-slaapgedragsstoornissen, die hun dromen in ‘real time’ uitbeelden. Tot slot onderzoekt de Siclari groep ook groepen patiënten met slaapstoornissen om te begrijpen hoe abnormale vormen van mentale activiteit tijdens de slaap ontstaan, zoals bijvoorbeeld epische droomstoornissen (overmatig dromen) en slapeloosheid.