Steun ons werk
Decorative header background

Aanleren van gewoontes werkt anders dan gedacht

9 februari 2022

Er is weinig twijfel over de rol die dopamine in de hersenen speelt bij het aanleren van gewoontes. Toch blijven er vragen over welke van de verschillende dopamine routes in de hersenen onmisbaar zijn en hoe signalen van specifieke dopamine routes veranderen in de loop van de ontwikkeling bij het aanleren van gewoontes. Onderzoekers van het Nederlands Herseninstituut geven met nieuw onderzoek een antwoord op deze vragen.

Boodschapper

Dopamine is een ‘boodschapper’ in de hersenen die informatie van de ene zenuwcel naar de andere overbrengt. Het is belangrijk voor bepaalde functies van het zenuwstelsel, zoals beweging, genot en aandacht. Dopamine is daarnaast ook belangrijk bij het leren over het bereiken van plezierige situaties, en in de motivatie om dit te willen bereiken.

“Er wordt gedacht dat dopamine signalen stoppen zodra een gewoonte volledig is aangeleerd”, zegt Ingo Willuhn, onderzoeker bij het Nederlands Herseninstituut en het Amsterdam UMC. Andere aannames gaan ervan uit dat tijdens het proces van het aanleren van een gewoonte, dopamine signalen zich verplaatsen tussen verschillende gebieden van het striatum – een hersengebied dat cruciaal is voor bewegingen en het beloningssysteem. In dit hersengebied heeft elk deel zijn eigen verantwoordelijkheid. Zo is in een deel dopamine belangrijk voor het aanleren van nieuw gedrag, terwijl bij een ander deelgebied dopamine belangrijk is voor de uiting van gedrag. “Ons onderzoek toont echter aan dat dopamine signalen niet verdwijnen of zich verplaatsen tussen gebieden van het striatum tijdens het aanleren van een gewoonte” zegt Willuhn.

Ontwikkeling

In het onderzoek volgden Willuhn en zijn collega’s dopamine signalen in de hersenen van ratten tijdens de ontwikkeling van een gewoonte. In het deel van het brein dat eerder werd gelinkt met niet-aangeleerd gedrag, nam de hoeveelheid dopamine toe tijdens het starten van de gewoonte. De hoeveelheid dopamine nam af tijdens het voltooien van de gewoonte. Ratten met niet-aangeleerd gewoontegedrag vertoonden het tegenovergestelde patroon.

Het ontdekken van hersengebieden die de ontwikkeling van gewoontegedrag stimuleren, is al tientallen jaren van groot belang. Dit komt omdat het een belangrijke bouwsteen is van gedrag en tegelijkertijd wordt gedacht dat het ontregeld is bij veel psychiatrische stoornissen. Het onderzoek wordt bemoeilijkt omdat er geen goede meetinstrumenten beschikbaar zijn om de hersenactiviteit van alle belangrijke dopamine routes te registreren. Toch konden onderzoekers van de onderzoeksgroep van Willuhn met behulp van een techniek die gebruik maakt van stroom en spanning dopamine signalen van seconde tot seconde gelijktijdig in alle gebieden van het striatum meten voor 10 weken.

Willuhn: “Dit onderzoek is een stap voorwaarts in ons begrip van de gedragsfunctie van dopamine signalen”. Het kan mogelijk in de toekomst gebruikt worden om de behandeling van psychiatrische aandoeningen te verbeteren.

Groep

Steun ons werk

De Stichting Vrienden van het Herseninstituut ondersteunt baanbrekend hersenonderzoek. U kunt ons daarbij helpen.

Steun ons werk