Interacties tussen corticale en subcorticale hersengebieden spelen rol bij overgevoeligheid bij mensen met ASS

Verhoogde interacties tussen de corticale en subcorticale hersengebieden tonen aan dat overgevoeligheid voor stimuli een centrale rol speelt bij mensen met Autisme Spectrum Stoornis (ASS). Dat blijkt uit onderzoek van het team van Christian Keysers en Leonardo Cerliani van Het Nederlands Herseninstituut. De ontdekking vormt de sleutel in het begrijpen van het vaak onderschatte hypersensitiviteit in autisme. Het onderzoek is op 10 juni gepubliceerd in JAMA Psychiatry.

Mensen met ASS staan bekend om hun ongebruikelijke gedrag in een sociale omgeving. Daarnaast worden ook kenmerken gezien die gelinkt kunnen worden aan versterkte zintuigelijke waarneming. Zo kunnen mensen met ASS een zeer zacht geluid van een afstand horen, of zien ze kleine details in een foto. Deze overgevoeligheid is echter niet altijd een geschenk. “De talloze zintuigelijke prikkels die wij voortdurend ontvangen kunnen afleidend werken en soms zelfs overweldigend zijn. Het verhindert ons om te focussen op wat echt belangrijk is,” aldus Cerliani. De wetenschappers tonen met hun onderzoek aan dat verhoogde interacties tussen bepaalde hersengebieden aan de basis liggen van deze hypersensitiviteit.

Hersenactiviteit

Gebieden van het brein die sterk met elkaar samenhangen, vertonen synchrone hersenactiviteit zelfs in rust, terwijl in zelfstandige gebieden de hersenactiviteit onafhankelijk van elkaar fluctueert. In het onderzoek is deze synchronisatie van spontane hersenactiviteit onderzocht. Resultaten tonen aan dat er bij mensen met ASS een abnormaal verhoogde synchronie is tussen het deel van de cortex dat betrokken is bij perceptie en de subcorticale structuur die de zintuigelijke informatie doorgeeft aan de cortex. Hoe hoger de synchronie des te groter de ernst van autistische kenmerken.

“Tijdens de ontwikkeling van kind naar adolescent verandert de interactie tussen hersengebieden met betrekking tot spontane hersenactiviteit. Bij een normale ontwikkeling wordt de activiteit van het gebied dat betrokken is bij zintuigelijke waarneming, de cortex, onafhankelijk van de activiteit van de subcorticale structuur die de zintuigelijke informatie doorgeeft aan de cortex,” legt Keysers uit. “Door deze verandering zijn we gedurende ons leven steeds beter in staat om irrelevante prikkels te blokkeren en ons te focussen. Bij mensen met ASS is deze onafhankelijkheid niet of anders aanwezig.”

Grote onderzoekspopulatie

Bij het onderzoek is gebruik gemaakt van het grootste cohort van mensen met ASS tot nu toe. Er is gebruik gemaakt van de ABIDE (Autism Brain Imaging Data Exchange) dataset. Dit is een verzameling van MRI data van 17 internationale onderzoekscentra bestaande uit 539 deelnemers en een controlegroep van 573 mensen. De database is opgericht en wordt gecoördineerd door Dr. Adriana Di Martino, Dr. Stuart Mostofsky en Dr. Michael Milham. Het team van Keysers en Cerliani heeft ook bijgedragen aan de samenstelling van de database met neuroimaging data verkregen door Dr. Marc Thioux.

Autisme spectrum stoornis

ASS is een overkoepelende naam voor een aantal ontwikkelingsstoornissen waaronder klassiek autisme en het syndroom van Asperger. Het aantal mensen met ASS is de laatste twintig jaar bijna verachtvoudigd en wordt gezien bij meer dan 1% van de kinderen.

Voor vragen over het onderzoek kunt u contact opnemen met de auteurs. (In het Engels) Prof Dr. Christian Keysers, e-mail: c.keysers@nin.knaw.nl tel: 0610110358 Prof Dr. Leonardo Cerliani, e-mail: leonardo.cerliani@gmail.com tel: +33752938540